Jazz awangardowy (znany też jako awan-jazz) jest stylem muzycznym i rodzajem improwizacji, który łączy kompozycję awangardowej muzyki poważnej z jazzem. Jazz awangardowy często ma podobne brzmienie do free jazzu, odbiegając od tradycyjnej harmonii, lecz różni się uwzględnieniem fragmentu przeznaczonego na improwizację. Fragment ten może być z góry przygotowany, częściowo lub nawet kompletnie.

Historia

edit

1950

edit

Źródłem awangardowego jazzu są innowacje poczynione na stylu Charliego Parkera przez jego bezpośrednich następców. Nowojorscy muzycy tacy jak Charles Mingus, Miles Davis i John Coltrane wprowadzili modalną improwizację i experymentowali z atonalnością i dysonansem. Sun Ra, Cecil Taylor i Ornette Coleman stali się kontrowersyjnymi innowatorami jazzu.

1960

edit

Chicagoskie Association for the Advancement of Creative Musicians (AACM) zaczęło szukać własnej odmiany jazzu awangardowego. Muzycy AACM (Muhal Richard Abrams, Anthony Braxton, Roscoe Mitchell, Hamid Drake i Art Ensemble of Chicago) skłaniali się ku ekletycyzmowi.[1]

1970

edit

W latach 70 zaczął rozwijać się jazz fusion. Nie jest jasne, czy można uznać jazz fusion za formę awan-jazzu, jednakże nagrania Miles'a Davisa z tego okresu w szczególności wydają się być dość nowatorskie i czerpać inspirację z serializmu i aleatoryzmu, tak jak artyści AACM. We wczesnym okresie lat 70-tych wiele gwiazd free jazzu, takich jak Albert Ayler, Archie Sheep i Ornette Coleman eksperymentowało z rockiem i funkiem. Coleman w końcu rozwinie styl free-funk, który zostanie podjęty przez muzyków M-Base w latach 80-tych

1980

edit

Lata 80-te przyniosły prymat Wyntona Marsylisa i jego klasycystycznego podejścia, co poskutkowało osłabieniem zainteresowania awan-jazzem. Jednakże, jako że awan-jazz był główną inspiracją dla no wave, Nowy Jork stał się punktem skupiskowym dla nowej fali ekspresywnych improwizatorów: Johna Zorna, Bobertomagnus, the Lounge Lizards, Jamesa Chance, Jamesa Blood Ulmera, Sonniego Sharrocka, Marca Ribota, Diamandy Galás, Billa Laswella (który pracował też nad nagraniami funk i electro Herbiego Hancocka) i Billa Frisell (który występował też z muzykami ECM). Ten ruch nazywany jest punk-jazzem. John Zorn w szczególności stał się ikoniczną postacią w muzycznym środowisku "śródmieścia", wykonując free jazz, rock, czy grając w ekstremalnym jak i dowolnym stylu. Wielu z wymienionych muzyków mieszkało w Brooklynie; Tim Berne służy za czołowy przykład.

1990

edit

W latach 90-tych Chicagoska scena muzyczna znowu zyskała na popularności, włącznie z muzykami związanymi z AACM. Do najbardziej znanych zaliczamy Davida Boykina, Aarona Getsuga, Nicole Mitchell i Karla E. H. Siegfrieda, muzyków znanych z występów w Velvet Lounge Freda Andersona. Inną grupę tworzą Ken Vandermark, Jeff Parker i Kevin Drumm, którzy byli związani ze środowiskiem post- i noise rockowym.

Podobnego odnowienia doswiadczyły pozostałości środowiska loft jazzowego w Nowym Jorku, skupiającego się wokół Davida S. Ware. Matrhew Shipp, Susie Ibarra i William Parker praktykowali znacznie bardziej tradycyjną odmianę awan-jazzu niż grupa śródmiejskich muzyków punk-jazzu, jednak dochodziło między nimi do współpracy. Matthew Shipp zaangażował się w kolaborację z muzykami illbientowymi oraz alternatywnego rapu (DJ Spooky, Antipop Consortium, EI-P) i stowrzył swoją charakterystyczną odmianę nu jazzu, podobną w brzmieniu do muzyki Craiga Taborna. Na dzień dzisiejszy pracuje nad nowymi sposobami doświadczania jego muzyki współpracując z awangardową artystką Barbarą Januszkiewicz.

Zobacz też

edit


Ważni muzycy awan-jazzu

edit

Bibliografia

edit

Berendt, Joachim E. (1992). The Jazz Book: From Ragtime to Fusion and Beyond. Redakcja Günther Huesmann, tłumaczenie H. i B. Bredigkeit z Danem Morgensternem. Brooklyn: Lawrence Hill Books. ISBN 1-55652-098-0

Przypisy

edit
  1. ^ Amiri Baraka, "Where's the Music Going and Why?", The Music: Reflections on Jazz and Blues. Nowy Jork: William Morrow, 1987. s. 177-180.

Last updated: 2017-07-22