Titulli; Nje grua ne Berlin

Autori; Anonim

Gjinia; Ditar

Shtepia botuese; Onufri

Viti i botimit; 2016

Tipi publikimit; Liber

Fletet; 357

Gjuha e publikimit; Shqip

Shqiperoi; Helena Kadare

Lloji i botimit; Hard Copy

Vendosja dhe konteksti; Berlin,20 prill-22 qershor 1945 nën okupimin rus.

Narrator dhe Pikëpamje; Rrëfyesi i paemëruar tregon historinë si një dëshmitare okulare dhe tregon ngjarjet nga këndvështrimi i saj.

Toni dhe humori; I dhunshëm, dëshpërues, kërcënues për jetën.

Protagonist dhe Antagonist; Berlinierët janë protagonistë dhe rusët pushtues antagonistë.

Konflikti i madh; Konflikti kryesor është Lufta e Dytë Botërore.

Kulmi; Pushtimi mbaron dhe ushtria pushtuese largohet nga Berlini ndërsa gjermanët e dislokuar kthehen me forcë në shtëpi.

Nënvlerësim; Të thuash se rusët po kërcënonin do të thotë të nënvlerësosh plotësisht mizoritë që ata kishin kryer dhe mënyrën në të cilën ata kërkuan gratë për përdhunim.

Imazhe; Rrëfyesi përshkroi me shumë detaje qytetin e shkatërruar të Berlinit dhe lexuesi është në gjendje të imagjinojë vizualisht frikën që ishte e dukshme në mesin e grave në Berlin.

Paradoks;Të flasësh për përdhunimin e saj është katartikisht e paqartë për narratorin, por e kundërta për të dashurin e saj që kthehet.

Paralelizëm; Ekziston një paralele midis mënyrës se si rusët i shohin gratë në Berlin si takime seksuale pa emër dhe mënyrës në të cilën rrëfyesi mbetet pa emër nga frika e ndëshkimit për të folur për përdhunimin. Të dy e shohin atë si pa emër.

Personifikimi; Berlini personifikohet ndërsa qyteti thuhet se vuan, një tipar njerëzor.

Fabula(permbledhja)

edit

A Woman in Berlin (Eine Frau në Berlin)

‘Nje grua ne Berlin’eshtë një ditar i shkruar gjate kohes se luftes nga 20 Prill - 22 Qershor 1945. Shkruar nga një grua gjermane 34 vjeçare,një gazetare profesioniste e arsimuar mirë që pretendohet të jetë Marta Hillers. Ky roman eshte nje rrëfim i sinqertë  po aq sa dhe rrenqethes,një kronikë për torturat,dhe tmerrin qe perjetuan grate gjermane nen pushtimin e ushtrisë se kuqe ruse.

Ne 65 faqet e para të Romanit tregohen ditët  të fundit te bombardimeve, ku  brutaliteti dhe mizoria e ushtareve rus kishin tejkaluar cdo lloj kufiri…

Autorja dhe banorët e tjerë grumbulloheshin në bodrum, duke vrapuar jashtë vetëm për të mbledhur ushqime dhe lajme. Autorja  e quan veten dhe fqinjët e saj "banorë të shpellave", pasi jeta e tyre ka filluar të vërtitet rreth bodrumit, vendit të tyre të vetëm të sigurisë së përkohshme.

Ndërsa bombardimet vijnë në një fund të ngadaltë dhe të përgjakshëm, njerëzit e Ushtrisë së Kuqe sulmojnë qytetin, duke e shkaterruar plotesisht ate.  

"Qyteti I Berlinit  dukej i shkretë, I shkaterruar ", shkruan autorja. Ushtaret Rus  kishin prerë të gjithë pemët që të kishin një fushë të pastër për të qëlluar. Terreni u shënua me llogore të shpërndara me lecka, shishe, kanaçe, tela, municione. ”

Kur avionët nuk po përplaseshin lart dhe kur bombat nuk shpërthenin, qyteti ishte krejtesisht i qete, asgjë tjetër përveç një heshtje shtypëse të thyer nga hapat tanë".

Qyteti jo vetëm që u shkatërrua, por edhe ishte plotësisht i pambrojtur. Ndërsa rusët u futën në një Berlin plotësisht pa burra dhe mbrojtje, ishin gratë ato që bartën barrën e zemërimit dhe dëshirës së dhunshme të ushtarëve.

Gruaja anonime përshkruan përdhunimin qe I behej ne menyre te perseritur jo vetem asaj por dhe grave te tjera.Hera e parë për të ishte e tmerreshme, pikërisht pranë derës së mbyllur të bodrumit të sigurt, e cila u përplas shpejt në fytyrën e saj ndërsa po përpiqej të shpëtonte nga duart e forta të ushtarëve rusë.

Disa takime të mëtejshme seksuale përdoren për të fituar mbrojtje dhe ushqim. Eshte e qarte se kemi te bejme me  një kohë kur mbijetesa  merr përparësi mbi gjithçka tjetër.

Në hyrje të librit, historiani dhe autori britanik Anthony Beevor shprehet se “shumë ushtarë (rusë) ishin poshtëruar aq shumë nga oficerët dhe komisarët e tyre gjatë katër viteve të luftës sa u ndien të shtyrë për të shlyer hidhërimin e tyre dhe gratë gjermane u prezantuan shënjestra më e lehtë. ”

Përdhunimet masive ndodhën javet e para pas marrjes së pushtetit, dhe pastaj ngadalë filluan të pakësoheshin nga mesi i majit. Eshte praktikisht e pamundur të dallosh se sa gra kanë përjetuar një abuzim kaq të tmerrshëm. Beevor vlerëson se midis 95,000 dhe 130,000 gra vetëm në Berlin u sulmuan. Askush nuk përjashtohej: i moshuari, i riu, shumë i ri.

Gruaja gjen nje ``mbrojtese´´ nen pushtuesit ruse ne menyre qe shume gjera te duken me te durueshme per te. Keto tregime prekin lexuesin ne nje menyre shume njerezore dhe keshtu ilustrojne tmerrret e luftes. Ky liber eshte per kedo qe interesohet per historine, per kedo qe nuk duhet te harroje kurre ate qe ndodhi atehere dhe nuk duhet te ndodhe me kurre. Eshte nje dokument i rendesishem per te mos u harruar per te gjithe brezat pasardhes. Sa vuajtje, frike dhe dhune formuan jeten e grave, sa te forta duhet te ishin cdo dite kjo nuk duhet te harrohet kurre.

Për shumë gra, kjo ndodhi më shumë se një herë, dhe ishte e tmerrshme. Gruaja anonime e ditarit flet në mënyrë faktike për përdhunimet e saj të shumta dhe grave te tjera…

Pasi u takuan me miqtë për herë të parë në prag të shkatërrimit, ata me qetësi pyesin njëri-tjetrin "sa herë"...

Përdhunimi u bë aq normal sa që ata mësuan të bënin shaka me të.

Edhe pse përdhunimet masive përfundimisht ndaluan, pasojat patën pasoja afatgjata. Gratë kishin frikë se ishin shtatzënë dhe u krijuan klinika të improvizuara për të testuar ata që ishin abuzuar për sëmundje seksualisht të transmetueshme.

Shumë mbetën të frikësuar të largoheshin nga banesat e tyre dhe thashethemet për kërcënime të mëtejshme për përdhunim nga ushtritë që shkelin e vendosën qytetin në skaj, duke i lënë gratë në një gjendje shpirterore te mjerueshme…dhe me friken se ajo skene brutale do te perseritej nga casti ne cast.

Si te mos u mjaftonte e gjithe kjo vuajtje, kishte filluar dhe rindërtimi i famshëm i Berlinit. Për më shumë se 12 orë në ditë, gratë punonin në kushte të vështira dhe të pakëndshme, vazhdimisht shikonin mbi shpatullat e tyre, duke pritur për më shumë abuzime: " për pjesën tjetër të botës ne nuk jemi asgjë tjetër përveç plehrave.

Burrat, të fejuarit ose të dashurit që ishin të pranishëm në Berlin në atë kohë, rrallëherë portretizohen në një dritë pozitive nga gruaja anonime. Këta burra përshkruhen kryesisht si frikacakë,jo të gatshëm te vijnë në ndihmë të grave dhe duke dalë në heshtje nga dhoma kur gratë u mblodhën së bashku për të folur për përvojat e tyre.

Ajo i quan ata "te dobët" dhe përshkruan zhgënjimin kolektiv të grave ndërsa shohin se bota naziste  e sunduar nga burrat, duke glorifikuar burrin e fortë - ka filluar të shkërmoqet, dhe bashkë me të edhe mitin e njeriut. Ndërsa për autorin, kur i fejuari kthehet nga lufta, ajo i dorëzon ditarin e saj, dhe pasi e lexon, ai ia kthen asaj pa asnjë fjalë. Ai e lë atë menjehere pas leximit.

Historia e gruas anonime është edhe më e hidhur duke pasur parasysh historinë e botimit të librit. Pas një botimi në gjuhën gjermane në 1955 (pesë vjet pas një botimi në SHBA dhe Britanik), shpërtheu polemika dhe ditari u akuzua për "shkelje të nderit të grave gjermane".

Vetëm pasi u ribotua në 2003 nga një shtëpi botuese gjermane, libri më në fund fitoi vëmendjen e merituar. Në hyrje, Beevor shprehet se arsyeja e botimit të vonë ishte që autori kishte ndërruar jetë në moshën 90 vjeçare dhe ajo nuk donte që ditari i saj të botohej përsëri gjatë jetës së saj për shkak të vëmendjes negative që i ishte kushtuar 50 vjet me heret.

Shpejt pas publikimit, identiteti i dyshuar i gruas u zbulua dhe vërtetësia e veprës u vu në dyshim. Sidoqoftë, Beevor dhe studiues të tjerë të asaj periudhe qëndrojnë me pohimin e tyre se ditari nuk është një trillim, duke deklaruar se;"e vërteta qëndronte në masën e detajeve të vëzhguara nga afër".

Një grua në Berlin është një lexim i vështirë, por  shpërblyes. Teksti i fortë, i shkruar nga një grua kaq mendjehapur, e cila ka jetuar kohërat më të vështira, është shenje e forcës njerëzore dhe mbijetesës kundër shanseve. Ajo shikon një situatë të tmerrshme në sy, vëzhgon të vërtetën dhe e shkruan ate  për brezat e ardhshëm.

Një nga pikat kryesore të librit (i cili u bë një film në vitin 2008) është se autori nuk i shmanget asaj që nuk mund të thuhet, por bërtet që ata ta dëgjojnë atë. Duke vepruar kështu, ajo u jep grave të Berlinit të pasluftës një zë të fuqishëm dhe tepër të vlefshëm. Një që, mbi të gjitha, nuk duhet të ndiejne  turp...

"Nje grua ne Berlin" qendron si nje nga librat thelbesore mbi kuptimin e luftes dhe jetes.



Theniet te Romanit

1. Këto ditë vazhdoj të vërej se si po ndryshojnë ndjenjat e mia ndaj burrave - dhe ndjenjat e të gjitha grave të tjera. Na vjen keq për ta; ato duken kaq të mjerueshme dhe të pafuqishme. Seksi i dobët. Thellë thellë ne gratë po përjetojmë një lloj zhgënjimi kolektiv. Bota naziste - e sunduar nga njerëzit, duke glorifikuar njeriun e fortë - ka filluar të shkërmoqet, dhe bashkë me të edhe mitin e "Njeriut". Në luftërat e hershme njerëzit mund të pretendonin se privilegji i vrasjes dhe vrasjes për atdheun ishte i tyre dhe i tyre vetëm. Sot, edhe ne gratë kemi një pjesë. Kjo na ka transformuar, trimëruar. Ndër humbjet e shumta në fund të kësaj lufte është humbja e seksit mashkull ”.

2. “Nuk mund të mos mendoja se sa mirë do ta kisha pasur, deri më tani - fakti që dashuria kishte qenë gjithmonë një kënaqësi dhe kurrë një dhimbje. Asnjëherë nuk kam qenë e detyruar dhe as që është dashur të detyrohem. Gjithçka kishte qenë mirë siç ishte ”.

3 “Dashuri? Gënjeshtrat e nëpërkëmbura. Dhe nëse do të ngrihej përsëri, unë do të isha gjithmonë në ankth, nuk do të mund të gjeja kurrë strehë të vërtetë, nuk do të guxoja kurrë më te shpresoja për qëndrueshmëri. "

4. “Ndjej diçka që më bezdis, duke u mërzitur brenda meje. Nuk mund të vazhdoj të jetoj si një bimë; Më duhet të lëviz, duhet të veproj, të filloj të bëj diçka. Ndihem sikur më është dhënë një letër e mirë por nuk e di nëse do të jem në gjendje t'i luaj ato. Dhe me kë po luaj? ”

5. Shuma totale e lotëve, dhimbjeve dhe frikës që çdo person duhet të paguajë për ekzistencën e tij është thjeshte e paimagjinueshme.

6. “Këto ditë vazhdoj të vërej se si po ndryshojnë ndjenjat e mia ndaj burrave.


Personazhet

edit

Marta Hillers

Marta Hillers është autore e kronikës dhe është "gruaja anonime" identiteti i së cilës fshihet deri pas vdekjes së saj. Ajo është stoike dhe pragmatike, pothuajse sakrifikon veten në të tashmen për të mbijetuar në të ardhmen. Ajo është inteligjente dhe harton një strategji për ta mbajtur veten gjallë edhe pse nuk është kurrë e sigurt. Ajo është viktimë e jo vetëm e një por shumë përdhunimeve nga përdhunuesit e shumtë. Ajo pranoi te bente nje marrëveshjeje me djallin për mbijetesën e saj: pranoni përdhunimin nga një burrë për t'u mbrojtur nga përdhunimi i shumë ushtareve te tjere. Duke kuptuar që ajo nuk dëshiron ta shohë veten si një viktimë ndërsa duhet të qëndrojë e fortë, ajo madje arrin të ri-formojë mënyrën në të cilën e sheh situatën e saj dhe mendon për marrëdhëniet e saj me oficerin si një lloj situate takimesh sesa si një përdhunim, duke bindur veten se po jep pëlqimin kryesisht për të ruajtur iluzionin e të pasurit një farë kontrolli. Pas përfundimit të luftës, heshtja që ajo ka mbajtur bëhet e madhe dhe ajo dëshiron shumë që njerëzit të dinë se çfarë ka ndodhur me gratë e Berlinit, ndërsa të gjithë po shikonin nga ana tjetër. Hillers është një grua tepër e guximshme, shkrimet e së cilës vijne gjate periudhës se historise se Berlinit te cilat do te ishin harruar po të mos kishte qenë për botimin e saj.


Petka

Petka është një ushtar rus dhe i pari qe jepet ne roman. Ai është një burrë brutal që siguron atë që dëshiron duke ditur se askush nuk kujdeset për këtë grua apo për ndonjë grua tjetër në qytet. Ai nuk ka respekt për gratë dhe beson se ato ekzistojnë për kënaqësinë e tij.


Zoti Paul

Herr Pauli është qiramarrësi që jeton në apartamentin që zotëron gruaja e vjetër dhe në të cilën autori po jeton. Ai është mbrojtës ndaj autorit, por nuk është në gjendje ta mbrojë atë shumë dhe nuk vepron aq shumë kur bëhet fjalë për te ndaluar përdhunimin e saj.


Anatol

Anatol ishte oficeri rus në gradën e të cilit Hillers vendos shpresën e saj, por grada e tij është me të vërtetë vetëm semantikë, fjalë në letër ose vija në uniformën e tij. Prania e tij nuk i ndalon ushtarët e tjerë të marrin Martën, por prania e tij lehtëson disa nga vështirësitë e përditshme që ajo përjeton për sa i përket urisë, ai sjell ushqim dhe madje ëmbëlsira që ajo të shijojë. Ai e trajton atë shumë më mirë sesa shokët e tij ushtarë.


Andrei

Per Marten e gjithë përvoja e saj me ushtarët  rusë ka qenë negative dhe jo vetëm sepse ata e kanë përdhunuar atë në mënyrë të përsëritur. Ata në përgjithësi janë të paarsimuar , kane mungesë finese dhe,sjelljeje te tmerrshme. Andrei është e kundërta. Ai është shumë i ditur, i pëlqen të flase per letërsine ,teatrin dhe i pëlqen të dëgjojë edhe mendimet e Martës. Ai është bujar dhe sjell ëmbëlsira si dhurata. Ai përfundimisht e shikon atë si një person sesa një objekt dhe është ndoshta eshte njeriu me bujar nga e gjithe pjesa tjeter e ushtrise ruse.


Gerd

Gerd është i dashuri i Martës nga para luftës. Megjithëse është përmendur në mendimet e saj gjithë kohës ai është i pranishëm vetem ne fund te librit. Ai është i ngazëllyer për të ardhur në shtëpi dhe për të parë Martën, por gjithnjë e më shumë shqetësohet për këmbënguljen e saj për të folur për kalvarin e saj dhe zbulon se ata po shkëputen. Përderisa është e kuptueshme që ai nuk do të dëshironte të dëgjonte për përdhunimet e shumta që e dashura e tij ka duruar në mungesë të tij, ai duket më pak i shqetësuar për përvojat e saj dhe më shumë i shqetësuar për veten e tij kur dëgjon për të.



Temat qe trajton romani

edit

1. Mizoritë Kundër Grave në Luftë

Një nga arsyet që libri  është akoma dhe më i rëndësishëm sot sesa në kohën e botimit fillestar është tema kryesore e mizorive të kryera ndaj grave në situata lufte. Gratë tradicionalisht janë viktimat më të pambrojtura; përgjithësisht ata vuajnë nga privimi ,vështirësitë dhe nuk kanë aspak fuqi për të mbrojtur veten. Gratë në Berlin, përfshirë edhe narratorin, janë viktima të përdhunimeve të shumta; ushtarët rusë kërkojnë në mënyrë aktive gratë për përdhunim dhe duket se kryejnë një fushatë dytësore të dhunës ndaj grave. Nuk ka polici për të arrestuar burrat, nuk ka asnjë autoritet më të lartë që do t'i mbrojë ata dhe nuk ka asnjë ndëshkim ose dënim per përdhunuesit. Tema mbizotëruese e kronikës eshte ajo  e ekzistencës së rrëfyesit shumë kohë pasi lufta ka mbaruar dhe ushtria pushtuese është larguar.


2. Vështirësitë për civilët në luftë

Efekti i luftës mbi trupat është i dokumentuar mirë në shkrime të shumta, por më pak i dokumentuar është efekti i luftës mbi civilët në vendet e përfshira në luftë. Ky efekt është një nga temat e kësaj kronike. Ata që kanë mbetur në Berlin shohin një qytet që bie përreth tyre ndërsa bombat dhe artilerite bien. Opsionet e akomodimit ngushtohen dhe gjithnjë e më shumë njerëz detyrohen të futen në hapësira më të vogla dhe më të vogla. Përfundimisht ata përfundojnë në bodrum (banorët e shpellës) pa energji ose ujë të rrjedhshëm. Ushqimi është i pakët në rastin më të mirë dhe secila grua në qytet është e detyruar të bëjë një marrëveshje me djallin në mënyrë që të marrë ushqim dhe të parandalojë vetë urinë. Ligjet janë jashtë dritares sepse ushtria okupuese në këtë rast vjedh pa ndëshkim dhe përdhunon pa frikë. I gjithë peisazhi i jetës është po aq i zymtë për ata që janë në shtëpi, aq edhe për ata që janë përpara.


3. Lufta Ndryshon Gjithçka

Kronika përfundon me rrëfyesin që pyet veten për marrëdhëniet e saj me të dashurin e saj gjatë luftës dhe paaftësinë e tij për të pranuar ndryshimet që ai zbulon tek ajo. Ajo flet hapur për përvojat e saj dhe faktin që u përdhunua dhe ai do të preferonte që ajo ta mbante këtë të ndarë në përvojat e saj të luftës dhe të vepronte sikur të mos kishin ndodhur kurrë. Bëhet e qartë se ajo nuk është në gjendje ta bëjë këtë dhe ai është i paarsyeshëm pasi e priti atë. Kjo temë ilustron metamorfozën totale që pëson një person në situatën e narratorit dhe mënyrën në të cilën jeta e tyre ndryshon në mënyrë të pakthyeshme si rezultat.


Simbolet

edit
  1. Alegoria

‘’Njerëzit janë mbeturina; ata janë thjesht asgjë’’

Të gjithë pengjet gjermane, të cilët janë kapur nga ushtarët sovjetikë, janë thjesht "një komunitet i hedhjes". Ata trajtohen si plehra që nuk u duhen as frontit dhe as milicisë. Vetëm gratë, të cilat dhunohen nga ushtarët vazhdimisht, kanë një farë "vlere" perverse. Ato janë kukullat me të cilat ushtarët luajnë siç duan. Kjo alegori tregon se si njerëzit e zakonshëm nuk mund të jenë asgjë për shkak të fiksimit të dikujt për të sunduar botën.

2. Ditari i Martës (simboli)

Ky libër, i cili është një kujtim i Marta Hillers, ka një kuptim të madh simbolik. Simbolizon një pjesë të shpirtit të Martës, sepse këtu ajo përshkruan emocionet dhe vuajtjet e saj që përjeton gjatë Luftës së Dytë Botërore. Ky ditar (libër) simbolizon edhe shoqen e saj më të mirë, sepse vetëm me të Marta ndan sekretet e saj më të brendshme.

3. Njerëzimi (motivi)

Çdo person që lexon këtë libër do ta arsyetojë ndryshe. Për dikë, kjo është historia e një lufte midis ushtarëve gjermanë dhe sovjetikë. Për dikë, kjo është një histori rreth frikës, tmerrit dhe brezit të humbur. Sidoqoftë, motivi kryesor për të shkruar këtë libër është një faktor i tillë ndergjegjesues si njerëzimi. Marta Hillers nuk deklaron dhunë ndaj grave ose seksizëm në radhë të parë. Gjatë gjithë historisë së saj, ajo me durim u lutet të gjithë lexuesve të saj që të qëndrojnë të drejtë dhe të mos humbin njerëzimin.

Heshtja e vdekur (metafora)

Ndërtesa në të cilën Marta Hillers takon shoqen e saj Ilse është "e sigurt dhe e shëndoshë, por e mbyllur dhe e vdekur". Sigurisht, shtëpia nuk mund të jetë e vdekur. Marta Hillers përdor metaforën për të përshkruar ndërtesën si vendi më i qetë në Berlin. Në këtë shtëpi është një heshtje e vdekur, e cila nuk është e veçantë për luftën.

Kafshë e pafuqishme (krahasim)

"Si një kafshë që kthehet në strofullën e tij", Marta u fut në një dhomë një herë, gjithmonë në vëzhgim, e gatshme për të mundur një tërheqje të nxituar. Prandaj, ajo sillet, kur ushtarët do të përdhosin nderin e saj të ashpër. Marta fshihet si një kafshë e pafuqishme, e cila është në kërkim të sigurisë.

3 imazhet qe na paraqiten ne roman  

edit
Lufta e Dytë Botërore            
edit

Lufta po zhvillohet drejt Berlinit. Ajo që ishte dje një gjëmim i largët tani është bërë "një ulërimë e vazhdueshme". Ushtarët dhe pengjet gjermane marrin frymë; veshët e tyre janë shurdhuar ”për të gjithë, përveç armëve më të rënda. Ato "rrethohen me fuçi" dhe rrethi po rritet më i vogël për orë. Në Berlinin e pushtuar, gjithçka është "shkatërruar". Shkrepjet e ndritshme, një qiell i zjarrtë dhe drita nga një zjarr ”janë të dukshme natën. Imazhi i luftës jep një përshtypje të kohërave më të tmerrshme në historinë e njerëzimit.

Pranvera e qetë                                                                                  

Gjatë luftës pas dimrit, papritmas "vjen pranvera". Ndonjëherë orët e heshtjes ogurzeze zhduken dhe "zogjtë këndojnë". Rrënojat e zjarrta të zeza të vendbanimeve janë pushtuar nga "aroma e jargavanit nga kopshtet. Trungu i akacias po shkumëzon me jeshile ". Vetëm zogjtë nuk kanë besim në këtë prill; duke ndjerë rrezikun, ata menjëherë largohen nga Berlini. Imazhi i pranverës jep një përshtypje të jetës paqësore dhe relaksuese. Ndihet sikur lufta ka mbaruar dhe harmonia e plotë ka ardhur.

Ndjenjë rreziku

Gjatë bombardimeve, "muret po dridhen". "Gishtat ende dridhen" të Martës ndërsa ajo mban pendën e saj. Ajo është "e mbuluar me djersë si nga puna e rëndë". Simptomat e frikës janë gjithmonë të njëjtat. Së pari, "djersa rruaza lart" rreth vijës së flokëve të Martës, pastaj ajo ndien diçka të mërzitshme në shpinë, fyt i bëhet kruarje, "goja i thahet dhe zemra e saj fillon të kalojë". Imazhi i sjelljes së Martës jep një përshtypje të rrezikut të luftës dhe ndikimit të saj negativ në shëndet.

Elementet letrare

edit

Berlin, prill-qershor 1945 nën okupimin Rus.


Narrator dhe Pikëpamje

Rrëfyesi i paemëruar tregon historinë si një dëshmitar okular dhe tregon ngjarjet nga këndvështrimi i saj.


Ton dhe humor

Të dhunshëm, dëshpërues, kërcënues për jetën.


Protagonist dhe Antagonist

Berlinierët janë protagonistë dhe rusët pushtues antagonistë.


Konflikti i madh

Konflikti kryesor është Lufta e Dytë Botërore.


Kulmi

Pushtimi mbaron dhe ushtria pushtuese largohet nga Berlini ndërsa gjermanët e dislokuar kthehen me forcë në shtëpi.


Duke paralajmëruar

Realizimi se rangu nuk do të thotë asgjë për ushtarët rusë paralajmëron faktin se marrëdhënia e saj me Anatolin nuk do ta mbajë rrëfyesin të sigurt nga ushtarët e tjerë.


Nenvleresim

Të thuash se rusët po kërcënonin do të thotë të nënvlerësosh plotësisht mizoritë që ata kishin kryer dhe mënyrën në të cilën ata kërkuan gratë për përdhunim.


Imazhe

Rrëfyesi përshkroi me shumë detaje qytetin e shkatërruar të Berlinit dhe lexuesi është në gjendje të imagjinojë vizualisht frikën që ishte e dukshme në mesin e grave në Berlin.


Paradoks

Të flasësh për përdhunimin e saj është teknikisht e paqartë për narratorin, por e kundërta për të dashurin e saj që kthehet.


Paralelizëm

Ekziston një paralele midis mënyrës se si rusët i shohin gratë në Berlin si takime seksuale pa emër dhe mënyrës në të cilën rrëfyesi mbetet pa emër nga frika e ndëshkimit për të folur për përdhunimin.


Metonimia dhe Sinekdoka

Banorët e shpellës përshkruajnë individët të cilët janë fshehur të gjithë në bodrum dhe po krijojnë komunitetin e tyre nëntokësor.


Personifikimi

Berlini personifikohet ndërsa qyteti thuhet se vuan, një tipar njerëz.


Pse autori mbetet anonim dhe çfarë efekti ka kjo zgjedhje në kronikë?

edit

Arsyeja për ruajtjen e anonimatit të saj ishte kryesisht pragmatike për të filluar, pasi autori kishte frikë nga reagimi i komunitetit të saj dhe kombit në tërësi sapo ajo zbuloi se çfarë kishte ndodhur me të dhe gratë e tjera të Berlinit gjatë okupimit. Anonimati gjithashtu e mbrojti atë nga hakmarrjet ndaj një publiku të etur për të lënë vitet e pushtimit pas tyre, të cilët nuk donin të përballeshin me atë që kishin lejuar t'u ndodhte grave femra të Berlinit. Ruajtja e anonimitetit ka një efekt edhe në vetë librin; ngjarjet që trajtohen janë kaq të urryera dhe brutale, saqë në një farë mënyre identiteti i autorit është i parëndësishëm. Ajo nuk është askush dhe çdo grua në të njëjtën kohë. Emri i saj nuk është i rëndësishëm sepse historia e saj është fokusi i shkrimit të saj. Anonimati i saj gjithashtu pasqyron mënyrën në të cilën përdhunuesit e saj e konsideruan atë, si diçka më pak se njerëzore. Emri i saj nuk kishte rëndësi për ta, sepse ajo nuk ishte një individ me emër, por një objekt që ata e përdorën për kënaqësinë e tyre.


Marrëdhënia e autorit para luftës prishet për shkak të përvojave të saj gjatë okupimit, por nuk është reagimi i saj ndaj të dashurit që i bën të gjitha të zbërthehen. Pse çifti nuk është në gjendje të bëjë që marrëdhënia e tyre të funksionojë?


Pasi është përdhunuar një grua, ekziston një vështirësi e kuptueshme që ata të pranojnë afërsinë fizike nga një mashkull, por në rastin e autorit kjo nuk është ajo që shkatërron marrëdhënien. Vështirësia në ri-rregullimin është nga ana e të dashurit të autorit. Ai nuk dëshiron të merret me atë që ndodhi në mungesë të tij dhe nuk e merr me mirësi që ajo vazhdimisht ta nxjerrë atë në shesh. Ai duket se pajtohet me metodën "la la la Unë nuk mund t'ju dëgjoj" për t'u përballur me ngjarje tragjike ose brutale dhe nuk është aspak mbështetëse. Nga ana tjetër, ai duket se mendon se ajo është e pabesë duke vazhduar të flasë për diçka që ai do të preferonte ta vendosnin pas tyre.

Koment nga Helena Kadare

edit

Per nje kohe te gjate, ky liber i botuar pas lufte, kaloi ne heshtje te plote, pothuajse i mohuar nga opinioni gjerman i asaj kohe. Libri u botua ne SHBA e ne shume vende te Europes, i shoqeruar me buje e me habi te madhe, por ne Gjermani, jo.

Ai nuk u pranua, per nje arsye qe nuk u tha asnjehere haptas. Por shkaku kuptohet. Ne ditarin e kesaj gruaje , ishin pershkruar dite pas dite, ishin pershkruar tre muajt e fundit te ardhjes se ushtrise ruse ne Berlin dhe kapitullimi pa kushte i Gjermanise naziste.

Gruaja anonime, me nje perpikmeri dhe ftohtesi rrenqethese tregon jeten e saj dhe te popullates civile ne keta tre muaj. Nga statistikatr doli me vone se njeqind miije gra gjermane u perdhunuan nga fitimtaret e Ushtrise se Kuqe, duke perfshire edhe autoren e ketij ditari.

Ajo e vuan kete fakt bashke me te tjerat, sepse, sic e pohon shpesh edhe vete, e ndiente veten thellesisht te lidhur me vendin e saj, si rrjedhim deshi ta ndaje fatin e vet me fatin e popullit te cilit i perkiste.

Ajo qe te habit eshte se nuk gjen ne faqet e librit as urrejtje, as zemerim. Eshte thjesht nje kamera qe regjistron cfare ndodh.

Ditari eshte mbajtur pa asnje anesi. Me gjthe fatkeqesite, urine, perdhunimet, vdekjet e panumerta, shpesh here teper dramatike, ne te nuk mungojne gjykimet e sakta e te drejta, per nje pjese te ushtareve ruse, qe pati rastin ti njihte personalisht.

Ky projekt u punua nga : Miranda Gula, Mirsea Miri, Armela Kërma.

edit