طیفور بطحایی
editطیفور بطحایی (زادەی ٨ مارس ١٩٤٧) نویسندە، فیلمساز، فعال سیاسی .
وی در سنندج متولد شدە و تحصیلات مقدماتی خود را در همان شهر بە پایان برد، پس از پایان تحصیلات در قالب طرح سپاه دانش مدت دو سال بە معلمی مشغول بود و پس از آن در سالهای ١٩٦٩ تا ١٩٧٢ در "مدرسەی عالی سینما و تلویزیون تهران" بە تحصیل در رشتەی کارگردانی سینما پرداخت.در اوایل دهەی ٧٠ میلادی (پنجاه شمسی) بە دلیل گرایشات و عضویت در گروه موسوم بە "گروه دوازدە" در طرح گروگانگیری فرح پهلوی محاکمە و حبس ابد محکوم شد. در جریان انقلاب ١٩٧٩ بە همراه دیگر زندانیان سیاسی آزاد شده بە کردستان بازگشت و فعالیت سیاسی را در حزب دمکرات کردستان ایران از پی گرفت اما در سال .... از این حزب و همچنین از فعالیت سیاسی کنارەگیری کردە پس از مهاجرت بە سوئد عمدەی فعالیت خود را معطوف نویسندگی کردە است.
محتویات ١ زندگی٢-١ پروندە گروگانگیری٢ مبارزە٢-٢ بازگشت بە کردستان٣آثار ٣-١- فیلمها ٣-٢-کتابها ٤-منابع ٥پیوندها
زندگی:
editطیفور بطحایی فرزند پنجم خانوادەای هشت فرزندی ساکن محلەی جور آباد سنندج بود. پدر او معلم دبستانهای سنندج و مادرش خانەدار بود. وی تحصیلات ابتدایی را در دبستان ١٥ بهمن ، سیکل یکم را در دبیرستان بو علی و سیکل دوم را در دبیرستان شاپور و در رشتەی طبیعی بە پایان برد.پس از اتمام تحصیلات مقدماتی و اخذ دیپلم و گذراندن دورەی آموزشی سربازی، بە عنوان معلم سپاه دانش بە ترکمن صحرا (روستای حکیم آباد از توابع گنبد کاوس) فرستادە شد. در آنجا با چهرەی مشابهی از فقر و محرومیت و ستم، نظیر آنچە در کردستان دیدە بود آشنا شد. پس از پایان سربازی بە سنندج بازگشت و بە تشویق برادرش در آزمون کنکور شرکت کرد و در سال ١٩٦٩ در رشتە ی کارگردانی سینما در "مدرسە عالی سینما و تلویزیون تهران" پذیرفتە شد و در طول دوران تحصیل تا سال ١٩٧٢ دو فیلم کوتاه و یک مستند را کارگردانی کرد. در تهران و در دوران دانشجویی با جریانهای سیاسی گوناگون کە عمدتا متمایل بە مبارزەی مسلحانە بودند آشنا شد، در همان سالها (٤٦-٤٧ شمسی) جوانان "کمیتەی انقلابی حزب دمکرات کردستان ایران" معروف بە گروه شریف زادە و معینی مبارزەای را آغاز کردند کە البتە مانند دیگر تلاشهای مسلحانە سرکوب شد. بطحایی پس از پایان تحصیلات در تلویزیون شیراز مشغول بە کار شد و در آنجا با کرامت دانشیان آشنا شد. کرامت دانشیان کە او نیز از دانش آموختگان اخراجی مدرسەی عالی سینما و تلویزیون بود قائل بە مبارزەی مسلحانە بود و آشنایی طیفور بطحایی با او سرآغاز مرحلەی متفاوتی از زندگی بطحایی بود.
مبارزە:
edit١-طرح گروگانگیری، محاکمە و زندان:
editطرح گروگانگیری کە عبارت بود از گروگان گرفتن فرح پهلوی و پسرش در جشنی کە تلویزیون قرار بود برگزار کند و سپس درخواست آزادی زندانیان سیاسی، از سوی عباس سماکار و رضا علامە زادە بە گروه دانشیان و بطحایی ارائە شد و مورد استقبال قرار گرفتە و تدارکات برای عملی کردنش آغاز شد. اما پیش از اجرایی شدن لو رفتە و همەی اعضای گروه بە جز امیر فطانت در شهریور ٥٢ (١٩٧٣) دستگیر شدند. در جریان بازجوییها و از طریق برخی از اعضا طرح ترور شاه کە متعلق بە گروه دیگری بود نیز از طریق یکی از بازداشت شدگان لو رفت و دو پروندە بدون آنکە ارتباط مستقیمی داشتە باشند با هم ادغام شدە و در دادگاه واحدی اعضای هر دو گروه محاکمە شدند کە بە دلیل تعداد افراد بە گروه دوازدە معروف شد. نام محاکمە شوندگان عبارت بود از : کرامت اللە دانشنیان، طیفور بطحایی، عباس سماکار، رضا علامە زادە، یوسف آلیاری، فرهاد قیصری، امیر فطانت، شکوه میرزادگی، خسرو گلسرخی، ایرج جمشیدی و مرتضی سیاهپوش.در دادگاه اول کرامت دانشیان، طیفور بطحایی، عباس سماکار، رضا علامە زادە وخسرو گلسرخی حکم اعدام گرفتە و مابقی اعضا بە حبسهای چند سالە محکوم شدند. در دادگاه دوم اما حکم کرامت دانشیان و خسرو گلسرخی بە دلیل دفاع ایدئولوژیک اعدام و حکم سە محکوم دیگر از اعدام بە حبس ابد تغییر کرد.[1]
لو رفتن:
editامیر فطانت کە با کرامت دانشیان در تماس بود و مسئولیت تهیە اسلحە را بە عهدە گرفتە بود با ساواک همکاری داشتە و از طریق او طرح لو رفتە بود.[2][3]
٢- بازگشت بە کردستان
editطیفور بطحایی پس از گذشت ٥ سال از محکومیتش همراه با دیگر زندانیان سیاسی در سال ٥٧ و اندکی پیش از انقلاب (٣ آبان ٥٧) از زندان آزاد شدە و بە زادگاهش سنندج بازگشت. در بازگشت بە کردستان پس از مدتی بە عضویت حزب دمکرات کردستان ایران درآمدە و در زمستان ٦٠ (١٩٨٢) و در کنگرەی پنجم این حزب از سوی اعضا بە عضویت کمیتە مرکزی انتخاب شدە و مسئولیت اتحادیەی جوانان را عهدەدار شد.[4] اما در پی شدت گرفتن درگیریهای میان حزب دمکرات کردستان ایران و کوملە (دیگر سازمان سیاسی کردستان) در سال ١٩٨٥ از عضویت در حزب کنارەگیری کرد. بطحایی پس از آزادی از زندان و تا سال ١٩٨٣ ، شش فیلم مستند را کارگردانی و تهیە کرد کە چهار مستند بە فعالیت پیشمرگان کرد در زمان مبارزە در کوهستان اختصاص دارد. پس از کنارەگیری از مبارزە مسلحانە بە سوئد مهاجرت کردە و در آنجا بە کار پژوهش و نویسندگی (و نیز مجسمەسازی)و تدریس در مدارس هنر مشغول شد.
آثار
editفیلمها:
edit- -امتحان – فیلم کوتاه١٩٧
- ٢-گەرانەوە (بازگشت)- فیلم کوتاه ١٩٧١
- ٣-چە کسی خاکستر خویش بە کوهستان میبرد- مستند ١٩٧٢
- ٤-آب- مستند ١٩٧٩
- ٥-ئازار (رنج) – مستند ١٩٧٩
- ٦-نان و آزادی – مستند ١٩٨١ تا ٨٣
- ٧-هەوار (کوچ) – مستند ١٩٨١ تا ٨٣ (مورد تقدیر فستیوال فیلمهای مستند پاریس )
- ٨-قلەهای سرفراز- مستند ١٩٨١ تا ٨٣ (برندەی جایزەی فستیوال زاربروتن)
- ٩-روشنایی شمعها – مستند ١٩٨١تا ٨٣
- ١٠-گلە گرگ- فیلم بلند ١٩٩٠
- ١١-توطئەی سیاه – مستند ٢٠٠٦
کتابها
editفارسی
edit- ١-زندگی در باد (رمان)
- ٢-چهار روایت (رمان)
- ٣-دار و ندارها در دنیا (ترجمە )
- ٤-آقای چوخ بخت یوخ
- ٥-سفر خیال (از کرسان تا کردستان) (بیوگرافی)
- ٦-زندگی همچون خودش (رمان)
کردی:
edit- ١-ژیان وەکوو خۆی (نسخەی کردی زندگی همچون خودش )
- ٢-سەفەری خەیاڵ (نسخەی کردی سفر خیال)
- ٣-گەلاوێژ (گلاویژ) (سناریو)
- ٤-مافی ژن لە کۆمەڵی کوردەواری دا (حقوق زن در جامعەی کردی )(پژوهش ، کار مشترک ژیلا فرجی و طیفور بطحایی)
- ٥-ژیان بە دەم زریانەوە (نسخەی کردی زندگی در باد)
منابع
editسفر خیال (از کرسان تا کردستان)- طیفور بطحایی http://taifor.nu/start.htm
من یک شورشی هستم -عباس سماکارپ